Kaatswereld geschokt door overlijden Johannes Brandsma
De kaatswereld reageert massaal op het toch nog onverwachte overlijden van oud-topkaatser Johannes Brandsma. Brandsma overleed in de nacht van donderdag 30 op vrijdag 31 maart 2023. Hij maakte er geen geheim van, dat hij ongeneeslijk ziek was. In februari was de prognose van zijn doktoren: misschien nog zes maanden. Het werden zes weken. Mede daardoor overviel het nieuws vrijwel alle kaatsliefhebbers. Er verschenen in memoria, reacties op social media, oude interviews met De Brand werden afgestoft en opnieuw geciteerd.
Wat puntenaantal betreft was Johannes Brandsma niet de meest succesvolle kaatser aller tijden. Dat hij twee perioden (zes seizoenen) in België kaatste, was daar mede debet aan. Een record staat echter nog steeds en zal altijd blijven staan. In 1982 won Brandsma het puntenklassement met een totaal van 98 punten. Hij won dat jaar 28 eerste klaspartijen (destijds het hoogste niveau), vier tweede prijzen, drie derde prijzen en een afdelingspartij. Mede daarom komt in alle verhalen terug… Hij was volgens velen de beste en grootste kaatser ooit. De bijvoeglijke naamwoorden en zelfstandige naamwoorden in het in memoriam van Johann Mast in de Leeuwarder Courant zijn talrijk en maken al het andere misschien wel overbodig:
Natuurtalent. Grootste kaatser uit de geschiedenis. Enfant terrible. Legendarisch. Pietje Bell. Bijna altijd vrolijk. Piekeraar. Eigenzinnig. Eigenwijs. Flamboyant. Flapuit. Showman. Uitbundig. Aangeboren talent. Gemakzuchtig. Ontwapenend. Piekeraar. Macho. Befaamd. Onaangepast. Boegbeeld. Imposant. “De bêste dy’t ik ea sjoen haw.” Koning zonder kroon. Fanatiek. Meesterkaatser onder de meesterkaatsers.
Mast schrijft ook: “Viervoudig PC-winnaar en zesvoudig winnaar van het jaarklassement Johannes Brandsma mag met recht een legendarische kaatser worden genoemd: van alle toppers van zijn tijd – het waren er veel – was hij vaak de állerbeste. (…) En altijd paradeerde hij over het veld met een air van: ik bin de bêste . Dat was hij ook, maar dat maakte hem niet altijd even geliefd in het bekrompen Friesland van de jaren tachtig. Zeker niet wanneer hij het ook nog eens doodgemoedereerd uitsprak."
Hij stopte met kaatsen toen zijn ogen hem in de steek lieten. In zijn eigen woorden: “,As ik no keats dan ergerje ik my oan mysels en stean ik foar lul. De minsken gnize my út en dat heart net by my. It is alles of neat.’’
Het laatste woord sprak Johannes Brandsma zelf in een afscheidsinterview, slechts een paar dagen voor zijn dood: “Sjoch, it moaie is wol: ik ha in prachtlibben hân. Ik ha dingen meimakke dy’t in oar noait meimakke hat. Ik haw dingen ferkeard dien, wa net, mar as keatser haw ik in supertiid hân. Der is nimmen dy’t my dy ôf nimt.”
Johannes Brandsma was een man, die in zijn eentje grenzen in de kaatswereld verlegde. Ook de PC zal een van de ongekroonde koningen van it Sjûkelân missen.
De Permamente Commissie
In het volgende overzicht heeft Willem Hiemstra de resultaten van de 12 optreden van Johannes Brandsma op de PC op een rij gezet.
1977: nr.3. Met Gerrit J. Fokkens en Gerrit van der Heide. 1ste omloop winst 5-1 en 6-2; 2e omloop verlies 4-5 en 0-6.
1978: nr. 12. Met Johannes van der Meij en Minne Hovenga. 1ste omloop winst 5-0 en 6-2; 2e omloop winst 5-2 en 6-2; 3e omloop verlies 2-5 en 0-6. 3e prijs.
1979: nr. 5. Met Johannes van der Meij en Minne Hovenga. 1ste omloop winst 5-4 en 6-4; 2e omloop winst 5-2 en 6-6; 3e omloop: verlies 4-5 en 4-6. 4e prijs.
1980: nr.15. Met Johannes van der Meij en Reinder Triemstra. 1ste omloop winst 5-3 en 6-6; 2e omloop winst 5-3 en 6-6; 3e omloop winst 5-3 en 6-4; finale verlies 3-5 en 2-6. 2e prijs.
1981: nr.13 . Met Jarich van der Veen en Reinder Triemstra. 1ste omloop winst 5-3 en 6-4; 2e omloop winst 5-3 en 6-2; 3e omloop verlies 2-5 en 0-6. 3e prijs.
1982: nr. 14. Met Sake Saakstra en Piet Jetze Faber. 1ste omloop winst 5-1 en 6-0; 2e omloop winst 5-3 en 6-0; 3eomloop winst 5-1 en 6-6; finale winst 5-3 en 6-4 . 1ste prijs.
1983: nr. 13. Met Sake Saakstra en Piet Jetze Faber. 1ste omloop winst 5-0 en 6-2; 2e omloop 5-1 en 6-4; 3e omloop winst 5-1 en 6-6; finale winst 5-4 en 6-4. 1ste prijs.
1984: nr. 10. Met Sake Saakstra en Piet Jetze Faber. 1ste omloop winst 5-0 en 6-2; 2e omloop winst 5-2 en 6-2; 3eomloop winst 5-2 en 6-0; finale verlies 5-5 en 6-8. 2e prijs.
1987: nr. 12. Met Peter Rinia en Tunno Schurer. 1ste omloop winst 5-1 en 6-6; 2e omloop 5-3 en 6-2; 3e omloop winst 5-1 en 6-6; finale winst 5-3 en 6-2. 1ste prijs.
1988: nr. 12 . Met Peter Rinia en Tunno Schurer. 1ste omloop winst 5-4 en 6-2; 2e omloop winst 5-3 en 6-2; 3e omloop winst 5-3 en 6-4; finale winst 5-5 en 6-4. 1ste prijs.
1989: nr. 15 . Met Coos Veltman en Gerben Okkinga. 1ste omloop verlies 3-5 en 4-6.
1990: nr. 5. Met Sake Saakstra en Gerben Okkinga. 1ste omloop winst 5-2 en 6-0; 2e omloop verlies 2-5 en 0-6.
Overige successen:
Jong-Nederland: 1ste prijs in 1977 en 1979; 3e prijs in 1978 (voor Sexbierum)
Bondspartij: in 1981 en 1984; 2e prijs in 1987; 5e prijs in 1979; 7e prijs in 1978; 8e prijs in 1983 (alles voor Sexbierum) ; 7e prijs in 1995 (voor Midlum).
Overige resultaten:
Puntenklassement aller tijden: 659 punten. 159 1ste prijzen; 57 2e prijzen; 68 3e prijzen.
Aantal koningsprijzen: 58.